Het saucijzenbroodje blijkt eenzelfde lot beschoren als de Marlboro man. Beiden zijn niet langer welkom in het ziekenhuis. Maar de weg naar buiten verloopt anders. Dinsdag presenteerden studenten van het Thesis Lab Sustainable Healthcare de resultaten van hun interdisciplinaire werk aan Jan Kremer, speciaal gezant passende zorg. In rondetafels spraken professionals over wat er nodig is om de zorg verder te verduurzamen, over saucijzenbroodjes en het belang van plezier maken.
In vroeger tijden keken de cardiologen van een groot universitair ziekenhuis uit op een levensgrote billboard van de Marlboro man. Een rokende arts vroeg elke dag om een nieuwe, fris ruikende witte jas. Een anecdote uit het pubiek die bij bezoekers van de rondetafelgesprekken en het Medical Delta Cafe op 25 juni verbazend gelach oproept.
Kloof overbruggen
Het verhaal zegt veel. We weten dat roken slecht is en een overwegend plantaardig dieet gezond. Daarnaar handelen is een tweede. De Marlboro man is inmiddels weg en tabak is al lang uit de ziekenhuizen verbannen. Maar de kloof tussen kennis en gedrag blijft weerbarstig. Voor een voornamelijk plantaardig menu in het ziekenhuis zijn de nodige barrières, weet Sil Verouden (Erasmus Universiteit Rotterdam), die zijn thesis schreef over het onderwerp. “We zijn er nog lang niet.”
Dinsdag presenteerden de negen studenten van het Lab Sustainable Healtcare een Pattern Book, met onderwerpen die in alle thesis boven zijn komen drijven. Zoals het belang van meer bewustwording binnen ziekenhuizen over de milieu-impact van de zorg. En van meer samenwerking binnen en tussen zorginstellingen. ‘Zorgbestuurders, kom los van je not-invented-here-syndroom’, dat zorgt dat succesvolle innovaties niet van de grond komen.’ Jan Kremer, speciaal gezant passende zorg, nam het Pattern Book van de studenten in ontvangst en beloofde de aanbevelingen mee te nemen.
Lees hier het Pattern Book Sustainable Healthcare
Maak het leuk
Met de kloof tussen kennis en gedrag moeten we creatief omgaan, zegt Marco Lagrand, programmamanager duurzaamheid bij het Noordwest Ziekenhuis, aan een van de rondetafels. “Wetenschappers zijn geneigd een discussie te voeren op basis van kennis. Maar kennis trekt mensen meestal niet over de streep. Toen ik begon te werken aan meer plantaardige voeding heb ik mensen eerst gewoon dingen laten proeven. Lekker, plantaardig eten. “Heerlijk”, riepen ze. “Mooi”, zei ik dan. “En trouwens: het is volledig plantaardig.”
Een vegetarische optie naast het gebruikelijke menu geven werkt meestal niet, heeft Marco ervaren. “Maak het leuk en kijk naar hoe marketeers het doen. Betrek zoveel mogelijk mensen, neem ze mee op reis. Op een gegeven moment komt de omslag. In het Noordwest ziekenhuis is het saucijzenbroodje oude stijl ongemerkt van het menu verdwenen en vervangen door een vegetarische variant.” Wendy Scholten, onderzoeker voor de Haagse Hogeschool, herkent die aanpak. “Voedsel aanprijzen als ‘gezond’ of ‘duurzaam’ helpt niet. Zorg gewoon dat het makkelijk beschikbaar is en pas slimme nudgingtechnieken toe. Maak het spannend, met grappige challenges.”
Vragen, vragen, vragen
Bewustwording ontstaat dus vooral door gewoon te doen, benadrukken de tafelgasten. “Maar ook door steeds maar weer te vragen naar wat mensen beweegt”, zegt Thijs Elzer, duurzaamheidscoördinator in het Leids Universitair Medisch Centrum. “Ik stel collega’s altijd twee vragen: Hoe sta je tegenover duurzaamheid? En wat heb jij nodig om duurzaamheid praktisch te implementeren? Mensen gaan zo denken over hun eigen oplossingen. Door die vragen in de organisatie te blijven stellen, ontstaat de gewoonte om met elkaar over duurzaamheid na te denken.”
Charlotte van Waarde, deelnemer aan het Thesis Lab en student Heatlhcare Management aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, herkent zich daar onmiddellijk in. Zij deed onderzoek naar hoe interventies in het klinische besluitvormingsproces in Alrijne kunnen bijdragen aan duurzamere zorg. “Sommige mensen die ik sprak hadden daar nog nooit over nagedacht, vertelt Charlotte. ‘Ik zag ze denken: ‘wat doe ik eigenlijk, wat gebruik ik eigenlijk?’ Er gaat dan ineens een luikje open.’
Alle studenten: van harte gefeliciteerd met het certifcaat voor een succesvolle deelname aan het Thesis Lab.
En grote dank aan Rosa van den Berg voor de inspirerende gespreksleiding!
