Op 11 mei is er een symposium ‘Eiwittransitie, naar een duurzaam voedselsysteem’, georganiseerd door de TU Delft en de Leiden Delft Erasmus Centre for Sustainability AgriFood Hub. Coördinator van de Agrifood hub Coen Hubers en Andy van den Dobbelsteen organiseren het gesprek. Onlangs zette Van den Dobbelsteen zijn visie op de eiwittransitie uiteen. Hoe kijkt Hubers daar tegenaan?
De beslissing om geen vlees meer aan te bieden in de kantine van de faculteit bouwkunde van de TU Delft is niet geruisloos voorbijgegaan. Andy van den Dobbelsteen legde op Foodlog uit waarom dat initiatief volgens hem navolging verdient. Het artikel lokte op Foodlog 226 reacties uit. Zoals Van den Dobbelsteen aan het eind van zijn artikel aangaf, wil de TU Delft de discussie over de eiwittransitie grondig en breed voeren. Vandaag de visie op de eiwittransitie van Coen Hubers, coördinator van de Agrifood hub.
Voor Van den Dobbelsteen lag het voor de hand zijn visie vanuit zijn persoonlijke achtergrond te schetsen. Uit wat voor achtergrond kom jij?
Een heel andere. Ik kom uit Achterhoek, een streek verbonden aan dierlijke productie. Mijn ouders hadden een ambachtelijke slagerij en was ik kind aan huis in de hele dierlijke sector, van stallenbouwer tot exportslachter. Mijn vader was een vakman, koos persoonlijk de dieren uit die de beste kwaliteit vlees zouden opleveren. Hij stelde er eer in zo goed en divers mogelijk vlees af te leveren voor de inwoners van het dorp. Zijn vleeswaren vonden zelfs regionaal aftrek. Hij zag de diversiteit van de dieren, hoe verschillend ze waren van elkaar. “Maak uit het goede het beste”, was zijn motto. Ik had en heb daar veel respect voor.
Ik denk dat we meer eisen zouden kunnen stellen dan alleen de Warenwet. Een dier is geen ding, vlees ook niet. Ik ben voor meer diversiteit in de vleessector, meer differentiatie in genetica, stalconcepten en verwaarding
Je staat minder kritisch tegenover vlees eten?
Ja, dat denk ik wel, maar vergeet niet dat Andy evenmin principieel tegen vlees eten is. Waar hij vindt dat we alleen al minder vlees zouden moeten eten uit respect voor het dier, vind ik dat we dierlijk eiwit te weinig waarderen. We schuiven nogal eens met vlees door de keten alsof het niets waard is. Dat gaat tegen mijn ethiek in. Ik denk dat we meer eisen zouden kunnen stellen dan alleen de warenwet. Een dier is geen ding, vlees ook niet. Ik ben voor meer diversiteit in de vleessector, meer differentiatie in genetica, stalconcepten en verwaarding.
Je wilt iets aangeven met de foto boven dit artikel.
Die foto is van Herberg ‘De Klinke’ van de familie Hulshof. De foto werd genomen rond 1880 te Lichtenvoorde, op exact dezelfde plek als waar het bedrijf van mijn ouders een eeuw later stond. Je zou zeggen: Hey, dat is nou de circulaire dierlijke keten waar we misschien nu wel naar terug willen. Maar je moet weten dat op het pand links ‘Depot van Guana’ staat, en dat guana een geïmporteerde meststof uit Zuid-Amerika was. Ook toen was dus al sprake van aanvullend mestgebruik, de keten was dus niet zo lokaal als op het eerste gezicht lijkt. Dierlijke ketens en onze beelden ervan veranderen voortdurend.
Wat voor markt is het, de vleessector?
Ondanks dat ik pleit voor een diversere vleessector, kun je niet spreken van een homogene vleessector. Er is al sprake van een pluriform product, voortgebracht door unieke ketens. Enerzijds ben ik verbaasd over de enkelvoudigheid waarmee de sector wordt beoordeeld. Anderzijds verbaas ik me over het gemak waarmee mensen dierlijk voedsel denken te kunnen vervangen. We vergeten hoeveel kennis en kunde er is in Nederland op dit vlak en wat de waarde daarvan is. Wat we in Nederland in toenemende mate beschouwen als een overbodige vergane industrie, bekijken mensen in andere delen van de wereld met grote interesse, zoals onze diervoeder- en diergezondheidsystemen.
Hoe zou jij de sector graag zien?
Ik zou graag een meer sophisticated en duurzamere vleessector zien, met meer aandacht voor kwaliteit, milieu en dierenwelzijn. Ook aan de ‘onderkant’ van de markt, met meer onderscheidende producten. En een rijkere keuken, met waardering voor dierlijke eiwitten. Met een goede vierkantsverwaarding van het dier, geredeneerd vanuit hoe het dier is en niet vanuit de toepasbaarheid. Wist je dat afval in de dierlijke keten bijna niet voorkomt? Een varken wordt van snuit tot staart verwerkt in eetbaar product of in non-food toepassingen.
Ik zou graag een meer sophisticated en duurzamere vleessector zien, met meer aandacht voor kwaliteit, milieu en dierenwelzijn. Ook aan de ‘onderkant’ van de markt, met meer onderscheidende producten
Hoe kijk jij aan tegen de discussie over stoppen met dierlijke eiwitten?
Die is mij te zwart-wit. Bij veganisten is eigenlijk vaak geen ruimte meer om het te hebben over een verduurzaming van de vleesindustrie. Dat is nogal eens vloeken in de kerk. Bij de vleessector zelf zie ik ook vaak een zwart-wit houding, met weinig ruimte voor nuance en kwaliteitsverbetering.
Op 11 mei willen we met alle belanghebbenden in gesprek over hoe we tot een duurzamer eiwitsysteem komen, en hoe we daar vervolgstappen in kunnen zetten. Een restaurant vegetarisch maken is niet het grootste obstakel, daarna begint de dialoog pas. De gemeente Amsterdam schafte de bitterballen af. Een groot gebaar? Of valt dat wel mee, aangezien er maar 8% vlees in zit?
Wat is het het Centre for Sustainability van de alliantie Leiden-Delft-Erasmus?
We werken met drie universiteiten samen op een aantal gebieden. Duurzaamheid is de leidraad: steden, circulaire industrie, en agrifood. De beslissing om het restaurant van de faculteit bouwkunde van de TU Delft vegetarisch te maken, staat los van onze activiteiten en heeft te maken met het doel dat deze faculteit nastreeft: de CO2-foodprint verlagen.
Ik denk dat we de discussie breed moeten voeren en het ook over beter dierenwelzijn, nutriënten, biodiversiteit en stikstof moeten hebben. Dat gaan we nu dus ook doen. De resultaten van dit symposium zullen de gedachten over dierlijke ketens binnen de drie universiteiten verder vormen. We laten stad en platteland bij elkaar komen om samen te discussiëren over hoe we de onvermijdelijke eiwittransitie vorm willen geven.
Leidse en Delftse studenten denken vermoedelijk genuanceerder
Weet je iets over de eiwitvoorkeuren van de studenten aan die universiteiten?
Het opmerkelijke is dat studenten aan de Erasmus het meest geneigd zijn tot de extremere standpunten: gewoon doorgaan zoals we deden enerzijds en anderzijds veganisme. Is het toevallig dat deze studenten het minst goed opgeleid worden in het berekenen van wat het feitelijk betekent om dagelijkse vleeseter of veganist te zijn? De vraag stellen is ‘m beantwoorden, denk ik. In Leiden en Delft doen ze die berekeningen - bij bepaalde opleidingen - wel. De studenten van die universiteiten lijken genuanceerdere posities in te nemen.
Hoe kijk jij aan tegen het vegetarische restaurant in Delft?
Ik zie zoiets het liefst als een formule. Zonder die belerende kant, dat het eigenlijk-plantaardig-zou-moeten-zijn. Dat maakt het veel gemakkelijker.
Tot slot: hoe komen we tot een duurzamere voedselketen?
Door de discussie helemaal aan te gaan en op basis daarvan vervolgstappen te zetten. Dat proberen we te doen als Zuid-Hollandse universiteiten: met iedereen die daarover na wil denken en daar belang bij heeft. Want als we dat niet doen neemt de polarisatie alleen maar toe en komen we tot oplossingen die minder optimaal zijn, dan eigenlijk mogelijk is.
Geschreven door Claudia Hulshof op FoodLog
Programma
Datum: woensdag 11 mei, inloop en lunch 12:30, start 13:45, einde 17:00 en gelegenheid tot napraten)
Locatie: TU Delft, Faculteit Bouwkunde, Julianalaan 134, 2628 BL Delft
Voertaal: Nederlands
Moderatie: Andy van den Dobbelsteen (hoogleraar Climate Design & Sustainability en Coördinator Duurzaamheid TU Delft)
12:30: Inloop en duurzame lunch
13:45: Opening (15 min)
Welkom door Andy van den Dobbelsteen en gesprek met Linda Verriet (POV) over de discussie in de media vanwege het vegetarische restaurant van de faculteit Bouwkunde, over een eerlijke discussie en de complexe situatie in Nederland.
3 delen, elk met 3 korte presentaties van 10 minuten en 10 minuten discussie.
14:00: Deel 1, De context (40 min)
- Overzicht van duurzaamheid in relatie tot voedsel: Peter van Bodegom (hoogleraar Milieubiologie, Universiteit Leiden) (10 min)
- Stand van zaken in Industrie: Jos Hugense (CEO Meatless) (10 min)
- Stand van zaken in Primaire Productie: Martin Houben (CEO Houbensteyn Group) (10 min)
- Discussie o.l.v. Andy van den Dobbelsteen (10 min)
14:40: Pauze (10 min)
14:50: Deel 2, Milieu en gezondheid (40 min)
- Governance bij Verandering: Gerard Breeman (UHD Public Administration, Universiteit Leiden) (10 min)
- Dierenwelzijn: Frederieke Schouten (directeur Varkens in Nood, Dier & Recht) (10 min
- Gastronomie: Pieter van de Graaf (The Food Office, TU Delft) (10 min)
- Discussie o.l.v. Andy van den Dobbelsteen (10 min)
15:30: Pauze (10 min)
15:40: Deel 3, Naar een duurzaam voedselsysteem (40 min)
- Efficiëntie versus effectiviteit: Dr. Hannah van Zanten (UHD Farming Systems Ecology WUR) (10 min)
- Gezond en Duurzaam Dieet: Prof Thom Huppertz (Dairy Science and Tech. WUR) (10 min)
- Biotech Solutions: Cindy Gerhardt (Managing Director Planet B.io) (10 min)
- Discussie o.l.v. Andy van den Dobbelsteen (10 min)
16:20: Pauze (10 min)
16:30: Deel 4, Hoe verder? (30 min)
Open discussie o.l.v. Andy van den Dobbelsteen Afronding, afspraken voor vervolg en planning
17:00: Duurzame borrel
18:00: Einde